བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་སྐོར་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག
༄༅།།བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༥ བོད་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣༠ དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༧ ནས་ ༩ བར་ཉིན་གསུམ་གྱི་རིང་བོད་པའི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་༽སྐོར་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་།སྤྱིར་ཟབ་སྦྱོང་འདི་འདྲ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་དགོས་པའི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི་༸སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་གྱི་དགོངས་གཞི་དང་ལམ་སྟོན། ལྷག་པར་དུ་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་སོན་རྩ་ཕྲུ་གུ་རྣམས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་བོད་མིའི་ངོས་འཛིན་མ་བརླག་པར་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་བོད་མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་།གནའ་དེང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཤེས་ལྡན་པ་གང་མང་གསོ་སྐྱོང་གནང་ཐབས་ཆེད་དུ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན།
མཁྱེན་གསལ་ལྟར་དགེ་རྒན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་མཁན་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་དོན་དུ་སྔོན་འགྲོ་དགེ་རྒན་རྣམས་དེ་བས་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་སྐོར་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་གང་མང་མང་སྤྲོད་རྒྱུ་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་ནས།ད་ཐེངས་ཨ་རི་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩའི་རོགས་རམ་དང་། ང་ཚོ་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་འོག་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་གྲངས་སུམ་ཅུ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཉིན་གསུམ་གྱི་རིང་ཟབ་སྦྱོང་འདི་གོ་སྒྲིག་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཞིང་། ཟབ་སྦྱོང་དེའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་དགེ་རྒན་དེ་དག་ནི་སམ་བྷོ་ཊའི་ཁྱབ་ཁོངས་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭ་ནས་དགེ་རྒན་ ༡༥ དང་། སྤོན་ཌ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་༡བདེ་སྐྱིད་གླིང་སློབ་གྲྭ་ནས་དགེ་རྒན་ ༢ སྤུ་རུ་ཝ་ལ་ཉིན་སློབ་ནས་དགེ་རྒན་ ༡ བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་དགེ་རྒན་ ༧ དང་།དེ་དག་ལས་ ༥ བལ་ཡུལ་ན་ཡིན་། ཡོངས་གླིང་སློབ་གྲྭ་ནས་དགེ་རྒན་ ༣ བཅས་ཡིན།
དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༧ ཉིན་ཟབ་སྦྱོང་ཉིན་དང་པོ་དེ་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་དགུ་པའི་ཐོག་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས། ཐོག་མར་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ཟབ་སྦྱོང་གི་དགོས་དམིགས་དང་འབྲེལ་བའི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཞུས་རྗེས། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགེ་ཚན་དང་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་གྱི་གལ་གནད་དང་ལས་འགན།༽ ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཞིང་།
དེ་ཡང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་དོན། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་རིམ་པ་དེ་སྤྱི་བའི་བསམ་སྤྱོད་དང་ཕ་མའི་བསམ་སྤྱོད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ། མི་རིགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་ནས་དུས་སུ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་དེ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་ཟབ་སྦྱོང་སོགས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་དགོས་བསྡད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་དང་། ཤེས་ཡོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཞེས་པ་དེའི་ནང་ལ་གཏན་ཏུ་འགྱུར་བ་མེད་པར་རང་འཇགས་ཁས་ལེན་དགོས་པའི་གཞི་རིམ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་རིགས་གཅིག་དང་། དུས་ནས་དུས་སུ་གནས་བབ་དང་བསྟུན་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་སློབ་ཚན་དང་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ། དེ་བཞིན་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ནས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་བསྐྱར་ཞིབ་དང་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་རིགས་གཉིས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། སྤྱིར་བཏང་ད་ལྟའི་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་སྟངས་དེ་སྔོན་མ་དང་མི་འདྲ་བ། སྔོན་མ་ཟེར་དུས་ད་ལྟ་ནས་བརྩིས་པའི་ལོ་སུམ་བརྒྱ་བཞི་བརྒྱའི་སྔོན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་མི་འདྲ་བ། འདས་པའི་ལོ་སུམ་བརྒྱ་ཡས་མས་ཤིག་གི་རིང་ལ་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་པ་རེད། དེའི་སྔོན་གྱི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་པའི་མགྱོགས་ཚད་དང་ད་ལྟ་འདས་པའི་ལོ་སུམ་བརྒྱ་རིང་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་པའི་མགྱོགས་ཚད་གཉིས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ལོ་སུམ་སྟོང་ནང་ལ་འགྱུར་བ་མ་ཕྱིན་པ་ཞིག་ལོ་སུམ་བརྒྱའི་ནང་ལ་ཕྱིན་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་ཙང་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་གནམ་ས་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་ལྟ་བུ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་པའི་དབང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གནས། རིག་གནས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན། སློབ་གསོ་སྤྲོད་པའི་རིམ་པ་དེ་གསུམ་ཀ་ལ་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཡོད་པ་རེད། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འདོར་དུ་མི་རུང་བའི་གཞི་རིམ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་དེ་ཚོ་འཛིན་སྐྱོང་མ་ཐུབ་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་པའི་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་དེ་ཚོ་ཡང་དུས་ཚོད་ཀྱི་རྗེས་མ་ཟིན་པ། གང་ལྟར་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་འགལ་ཟླའི་བར་ལ་གྱོང་གུན་གྱི་ཆ་ནས་དེ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མི་མང་དེ་ཚོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་དེང་རབས་ཀྱི་དུས་ཚོད་རྫོགས་ཚར་བ་དང་། ཆེས་དེང་རབས་ཀྱི་དུས་ཚོད་རྫོགས་ཚར་བ་མ་ཟད། དེང་རབས་གོང་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ཅིག་གི་འོག་ལ་ང་ཚོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེར་བརྟེན་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའི་མི་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་སོ་སོའི་མི་ཚེ་སྐྱེལ་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་དུས་རབས་གང་འདྲ་ཞིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ཁྲོད་གནས་ཡོད་ནའང་། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་གནད་འགག་ཁག་དང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་དཀའ་ངལ་ཁག དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་དག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་སྟངས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་དུས་རབས་འདིའི་གནས་བབ་དང་འཚམས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།
དུས་ནས་དུས་སུ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དེ་ཚོ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་པ་དང་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ནས་བཏོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་དེ་ཚོ་ལ་ཚང་མས་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ནས་ཟབ་སྦྱོང་དང་བགྲོ་གླེང་ལ་སོགས་པ་གནང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། བྱས་ཙང་ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ལ་ལས་རིགས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལམ་རིམ་གྱི་ནང་ལ་བགྲོ་གླེང་དང་། ཚོགས་འདུ། ཟབ་སྦྱོང་དེ་ཚོ་སྔོན་མ་ལས་མང་བ་ཡོད་རེད། ད་དུང་སྐབས་རེར་མ་འདང་པའི་གནས་སྟངས་དང་སྐབས་རེར་དུས་ཚོད་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པའི་གནས་ཚུལ་ཡོང་གི་ཡོད་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་ཁྱེད་རང་ཚོ་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་དང་ཟབ་སྦྱོང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་མཁན་ཚང་མ་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་ཀྱི་གནས་རེད། སྤྱིར་འགྲོ་བ་མིའི་གཤིས་ཀ་དང་ལྷག་པར་བོད་མིའི་གཤིས་ཀ་ནང་ལ་གནས་ཚུལ་གང་རུང་ཞིག་སྲོལ་རྒྱུན་ཡིན་ན་འདྲ། གསར་བྱུང་ཡིན་ན་འདྲ། ལོ་གཅིག་གཉིས་ཤིག་རིང་གོམས་གཤིས་ལ་འཇགས་ཚར་དུས་དེ་ཀ་རང་མུ་མཐུད་དུ་འགྲོ་ཡའི་འདོད་པ་དེ་ཤུགས་ཆེན་པོ་སླེབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། ད་འགྲིག་གི་ཡོད་བསམ་བསམ་འདྲ་བོ་ཞིག་གིས་སོ་སོ་སྣང་བ་དག་ནས་ལུས། དེའི་རིང་ལ་སྤྱི་བའི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས། སྤྱིར་བཏང་རིག་གནས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སོགས་དེ་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་འགྱུར་བ་འགྲོ་དུས་སྐབས་ལ་དོ་སྣང་མ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེ་མ་ཤེས་པར། ཡུན་མཚམས་ཤིག་ལ་གནས་ཚུལ་དེ་ཤེས་པའི་སྐབས་ལ་འགྱུར་བ་དེ་མགྱོགས་ཚད་མཐོ་བའི་སྒང་ལ་ཕྱིན་ཟིན་པ་དེའི་གཞུག་ལ་རྗེས་ཟློས་བྱེད་དགོས་པའི་སྐབས་ལ་རྗེས་མ་ཟིན་པ་བྱས་ནས་རྗེས་སུ་འབྲང་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ཡང་དེའི་རྗེས་ལ་རྒྱུགས་པའི་རིང་ལ་འདོར་དུ་མི་རུང་བའི་རང་རང་སོ་སོའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་རྣམ་གཞག་མང་པོ་ཞིག་བརླག་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན་ང་ཚོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཨིན་ཇིས་དབང་བསྒྱུར་མ་བྱས་པའི་སྔོན་དུ་ཁ་ཆེས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་སྐབས་ཁོ་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གནས་བབ་ཐོག་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ཡོད་མ་རེད། ཁྲིམས་དང་ཆབ་སྲིད་། ཁྲལ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཚོ་དབང་འཛིན་པ་སོ་སོས་བསྡུས་པ་མ་གཏོགས་པས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་བའི་སྒྲོམ་གཞི་དེ་འགྱུར་བ་མེད་པར་བསྡད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་རེད་ལ་བསྡད་བཅུག་པ་རེད། དཔེར་ན་ང་རང་ཚོ་མཚོན་ནའང་ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༡༢༡༠ ཡས་མས་ནས་བཟུང་ཕྱི་ལོ་ ༡༢༦༠ ཡས་མར་བར་དུ་སོག་པོའི་འོག་ཏུ་བསྡད་པ་རེད། ཁྲལ་དེ་སོག་པོ་ལ་འཇལ་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་རང་འཇགས་བཞག་ཡོད་པ་ལས་སོག་པོའི་མི་ཡོང་ནས་དབང་སྒྱུར་བྱས་ཡོད་པ་མ་རེད། སོག་པོའི་ལུགས་སྲོལ་སོགས་ང་ཚོའི་སྒང་ལ་བཀལ་ཡོད་མ་རེད། རྗེས་སུ་ཨིན་ཇིས་རྒྱ་གར་དབང་སྒྱུར་བྱས་པའི་སྐབས་ལ་དང་པོ་དེ་ཁོ་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དེ་གཏོར་གཤིག་གཏོང་རྒྱུ་དེ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ལྟ་བུ་བཟུང་ནས་ཁོང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་གཏན་གནས་ཡོང་བའི་དོན་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་བབ་ཐོག་བསམ་བློ་བཏང་པ་རེད།
དེའི་རྗེས་སུ་མེ་ཀོ་ལེ་ཡིས་ ( Lord Macaulay )རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་རེད།དཔེར་ན་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ཨིན་ཇིའི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ་དེ་ཚོར་བལྟས་པ་ཡིན་ན།བྷང་ག་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཁྱབ་ཁོངས(Bengal presidency) གཅིག་བུའི་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་ལྟེ་གནས་སུམ་སྟོང་ལས་བརྒལ་བ་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་རེད།མཱ་ངྷ་ར་སི་( Madras )ནང་ལ་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་ལྟེ་གནས་བཞི་སྟོང་ལྷག་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་དང་། མདོར་ན་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་གལ་གནད་དང་དབང་སྒྱུར་བ་ཚོས་ཀྱང་གནད་འདི་མཐོང་ནས་ཐོག་མར་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་གྱི་སྟེང་ལ་མངོན་གསལ་དང་མངོན་གསལ་མ་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་ལག་པ་འཆང་གི་ཡོད་པའི་ཚུལ་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དངོས་དང་སྦྱར་ནས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་མུ་མཐུད་ནས་གསུང་དོན། རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་ནས་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ནའང་སྐད་ཡིག་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྟེང་ནས་གཞན་དབང་རང་བྱེད་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་དང་།བོད་ནང་ལ་མཚོན་ན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟེང་ནས་གང་ལ་གང་འཚམས་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཟིན་ནའང་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་དེ་རྨང་ནས་གཏོར་འདོད་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཡོད་པའི་དབང་སྒྱུར་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་དང་།སྔོན་མའི་བོད་རང་གི་གནས་སྟངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་མཐོང་མཁན་མྱོང་མཁན་གྱི་མི་ཇེ་ཉུང་དང་ག་ལེར་དེ་ཚོ་དེབ་ཀྱི་སྟེང་ནས་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡིན་ཚུལ་དང་གལ་སྲིད་མ་འོངས་པ་མི་རབས་མང་པོ་ཞིག་གི་རྗེས་ནས།བོད་ལ་རང་བཙན་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཁ་འཐོར་དུ་ཕྱིན་པ་ཙམ་རེད་མ་གཏོགས་བོད་དེ་བསྐྱར་གསོ་བྱ་ཐུབ་པ་ཁག་པོ་རེད།ད་ལྟའི་དེའི་སྐབས་ལ་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩སྔོན་གྱི་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་།ཡུལ་གྱི་གོམས་པའི་གཤིས་ལུགས།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་སོགས་འགྲོ་བ་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་དོན་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཞེས་ན་ད་ལྟའི་འགྲོ་སྟངས་འདི་ལ་བལྟས་ན་དེ་ཡོང་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད་ཅེས་གསུངས།ད་ལྟ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་དུ་ཁ་འཐོར་ནས་བསྡད་ཡོད་རེད།དེ་ཚོ་བོད་ནང་དང་མི་འདྲ་བར་ཆོས་དང་རིག་གནས་གང་གི་ཆ་ནས་རང་དབང་གི་གོ་སྐབས་ཆ་ཚང་ཡོད་ཙང་།དེ་ཚོས་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་མ་འོངས་བོད་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྷོད་གཡེང་གི་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་རེད།ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་དབང་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་རེད་བོད་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་བརླག་པ་ཞིག་དང་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འགྲོ་བ་མི་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་དགོས་པ་དེ་ཞུ་ཐུབ་པ་ཞིག་འབྱུང་བའི་རེ་བ་དེ་ད་ལྟའི་མི་རབས་འདི་དང་ད་ལྟ་འཚར་ལོངས་བྱེད་བཞིན་པའི་མི་རབས་འདིའི་དགེ་རྒན་ཚོ་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་རེེད།ལྷག་པར་དུ་རང་དབང་ལུང་པ་རུ་ཡོད་པ་ཚོ་གྲངས་ཀ་མང་པོ་ཡོད་མ་རེད་དེ་སྤུས་ཚད་དག་པོ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕན་ཐོགས་ཤིག་ཡོང་བསྡད་ཀྱི་རེད།དེ་འདྲ་ཡིན་ཙང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལ་ན་གཞོན་གྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་རིམ་པ་དེ་བོད་ཀྱི་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་རེ་བ་དང་།བོད་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པའི་མངོན་འདོད་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་རྒྱུན་གནས་ཡོང་བའི་ཐབས་ཤེས་དེ་ད་ལྟའི་མི་རབས་དེ་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཐོང་མྱོང་མཁན་གྱི་མི་རབས་དེ་ཚོ་མ་རྫོགས་པའི་གོང་ལ་མི་རབས་གསར་བ་ཚོ་ལ་སྔོན་མ་གང་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་མར་བརྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡོང་དགོས་པ་དེ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་རེད།དེ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་མཁན་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཚོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་རེད།ཅེས་བཀའ་སློབ་ཟབ་རྒྱས་གནང་གྲུབ་རྗེས་བཀའ་འདྲི་ཞུ་བ་ཁག་ལ་བཀའ་ལན་ཡང་གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཚོགས་དུས་གཉིས་པའི་ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ངོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གལ་གནད་དང་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ།༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་དོན། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ནང་ལ་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་སྔོན་འགྲོའི་དགེ་རྒན་རྣམས་བཞག་ཡོད་པ་རེད་རྒྱུ་མཚན་ནི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭ་དེ་མི་ཚེའི་ས་བོན་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་།ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་དེ་མི་བཟང་པོ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་རེད། སྤྱི་བཏང་ང་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ཁྱད་མཁས་མི་སྣ་དེ་འདྲ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་གཏན་འབེབས་གང་འདྲ་བྱུང་བ་རེད་ཅེ་ན། ང་ཚོགས་གཙོ་ཡིན་པའི་སྐབས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་སོང་ཙང་། དེའི་བརྒྱུད་རིམ་ཕྲན་བུ་ངས་ཤེས་ཀྱི་རེད་མ་གཏོགས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ནང་དོན་དེ་ངས་བཤད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་ཙང་ཁ་སང་སྔོན་ནས་ཞུས་ཡོད། བྱུང་ན་༸སྐྱབས་རྗེ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པ་དང་། དེ་མིན་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་ཟུར་དུ་སྡེ་ཚན་ཡོད་རེད། ཁོ་ཚོས་གཅིག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་པ་ཡིན་ན་ཐུགས་ཕན་གསོས་ཆེ་བ་ཡོད་རེད་། རྩ་བའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེའི་རགས་ཟིན་ཐོག་མར་༸སྐྱབས་རྗེ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བཟོས་པ་དེ་ཚོའི་གྲས་ཕྱི་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གྲངས་སྐབས་ནས་མཇལ་མྱོང་། དེ་ཡིན་ཙང་ངས་བཤད་ཡག་དེ་དང་པོ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གང་འདྲ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་རེད་ཅེས་ཞུས་ན། སྐབས་ ༡༡ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལ་བཀའ་ཤག་གིས་བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་ལྟར། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཟིན་བྲིས་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བསྐོ་གཞག་གནང་བའི་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་བསྒྲིགས་བཞག་པ་དེ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེའི་ཐོག་ཟུར་རྒྱན་འདྲ་པོ་ཞིག་བྱེད་པ་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་ང་ཚོའི་དགོས་མཁོ་དང་མཚམས་པའི་ཟིན་བྲིས་ཤིག་ཡོད་མ་རེད། དེ་འདྲ་སོང་ཙང་དེ་ནུས་མེད་ལྟ་བུ་ཆགས་པ་རེད། དེ་ནས་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༢ པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་༧སྐྱབས་རྗེ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐབས་བཀའ་ཤག་ནང་ཟིན་བྲིས་དེ་གཞི་རྩར་བཟུང་བའི་ཐོག་དེར་ལེགས་བཅོས་སམ་སྣོན་འཕྲི་སྤོར་གཅོག་གནང་རྒྱུའམ། ཡང་ན་ཟིན་བྲིས་གསར་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་ཐོག་གོ་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་གནང་རྗེས་ཟིན་བྲིས་གསར་པ་བཟོ་རྒྱུར་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་ནས།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༨ དང་ ༢༩ ཉིན་གཉིས་རིང་དེང་རབས་མཁས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཚོགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་འདུའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཕེབས་ནས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༧ ནང་མཁས་པའི་བགྲོ་གླེང་དེའི་ནང་བྱུང་བའི་དགོངས་འཆར་བཀའ་ཤག་ནས་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་རྗེས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༩ པའི་ནང་སྐབས་ ༡༣ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་དང། དོན་ངོ་མ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་ཧོལ་རྒྱུགས་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་མ་ཡིན་པར། གོམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མའི་སར་ནས་དགོངས་འཆར་བླངས་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གལ་གནད་ཁག་དང་། ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་རང་དབང་དང་། གཞན་ཕན། རྒྱུན་འཛིན། གསར་གཏོད་བཅས་བཞིའི་སྐོར། ཕུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་སྤྲོད་དང་བསྒྲགས་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཟབ་སྦྱོང་དུ་མཉམ་ཞུགས་ཚོགས་བཅར་བའི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་བཅས།
ཉིན་རྒྱབ་རང་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ཀློག་རྩལ་དང་དཔེ་མཛོད་རྒྱུས་སྟོན་པ་བསོད་ནམས་གངས་བཟང་ལགས་ནས་༼སྔོན་འགྲོའི་ཀློག་རྩལ་ཐབས་ལམ་༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་དོན།ནམ་རྒྱུན་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་སློབ་ཕྲུག་རིག་སྟོབས་དང་སྤྱོད་ལམ་གང་ཅི་ཐད་འདྲ་མིན་ཡོད་པས་རྒྱུན་དུ་མཉམ་རུབ་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཅུག་རྒྱུ་ལས་རེ་ཟུང་ཏོག་ཙམ་ཞན་ཆ་ཡོད་པ་རྣམས་ཟུར་འདོན་བྱེད་མི་རུང་བ་བརྗོད་མཐར་མི་དྲུག་རེ་ཚོགས་ཁག་ཏུ་བགོས་ནས་༼ཀློག་རྩལ་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་༽ཅེས་པའི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་ཀློག་ཅེས་པ་དེ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཞེས་པའི་ཚོགས་ཁག་ཆ་བགོས་ཀྱི་ཚོགས་པ་རེ་ནང་བསམ་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་དང་དེ་མིན་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བྱ་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་བའི་ཐོག་ནས་ཟབ་ཁྲིད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༨ ཉིན་ཟབ་སྦྱོང་ཉིན་གཉིས་པར་ཟབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་འདུམ་སྒྲིག་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་བསོད་ནམས་བདེ་ཆེན་དང་བསྟན་འཛིན་གཡང་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ནང་དུ་གསལ་བའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོས་དམིགས་བཞིའི་སྐོར་༽ལ་ཡིན་པ་དང་། བརྗོད་གཞི་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་གསུང་བཤད་དང་། ངོ་སྤྲོད། བྱ་འགུལ། དཔེ་སྟོན་པ་སོགས་ཟབ་འཁྲིད་ཀྱི་རིམ་པ་ཆུ་ཚོད་རེའུ་མིག་ནང་དུ་འདི་ལྟར་སྒྲིག་ཡོད། ནང་དོན་གསུམ་གྱི་སྒང་ནས་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་དང་དེ་དག་ནི། དང་པོ། སྤྱིར་རྩོད་རྙོག་འདུམ་སྒྲིག་ཁང་གི་ངོས་ནས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོས་དམིགས་བཞི་དང་འབྲེལ་བའི་ཟབ་སྦྱོང་གི་རིམ་པ་འདི་འདྲ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་བྱ་དགོས་པའི་ཐོག་མའི་བརྒྱུད་རིམ་ངོ་སྤྲོད་མདོ་ཙམ་དང་། གཉིས་པ། རྩོད་རྙོག་གི་གོ་དོན་ངོ་སྤྲོད། དེ་ལ་རྩོད་རྙོག་གི་ངོ་བོ་དང་དེའི་རྒྱུ་ངོས་འཛིན། རྩོད་རྙོག་འདུམ་ཐབས་སོགས་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་དང་སྦྱར་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱས། གསུམ་པ། ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོས་དམིགས་བཞི་སྟེ། རང་དབང་དང་། གཞན་ཕན། རྒྱུན་འཛིན།གསར་གཏོད་བཅས་བརྗོད་གཞི་བཞི་ཡི་སྟེང་ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་བཞི་རུ་བགོས་པ་དང་ཚོགས་ཆུང་རེར་རང་དབང་སྡེ་ཚན་དང་གཞན་ཕན་སྡེ་ཚན་ཞེས་མིང་བཏགས་ནས་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་དང་རང་རང་གི་འཛིན་ཁང་དུ་ནང་དོན་བྱེ་བྲག་པ་དཔེར་ན་གཞན་ཕན་ལྟ་བུ་ཇི་ལྟར་ལག་ལེན་དང་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ཕན་ཚུན་བར་ཡིག་ཐོག་ནས་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་བྱས་སུ་བཅུག དེ་ནས་༼ཧུར་སྐྱེད་ཀྱིས་ཉན་པ་དང་གཞན་ཕན།༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་སྔར་བཞིན་ཚོགས་ཆུང་ཆ་བགོས་ཀྱིས་རི་མོ་སྒྲིག་སྟངས་ཀྱི་འགྲན་བསྡུར་བརྒྱུད་མཉམ་ལས་དང་གཞན་ཕན་གྱི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན། རང་གཅིག་བུ་ལས་གཞན་ལ་ལྟ་མི་ཤེས་པའི་སྐྱོན་བཅས་ངོ་སྤྲོད་གཏིང་གསལ་བྱས། དེ་བཞིན་ཧུར་སྐྱེད་ཀྱིས་ཉན་པ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྐབས་ཟབ་འཁྲིད་པ་རང་གིས་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཉན་པའི་སྐབས་སུ་འབྱུང་སྲིད་པའི་སྐྱོན་གསུམ་ངོ་སྤྲོད་དང་། དེ་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཐབས་ནི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལྷོད་དུ་བབ་ནས་ཉན་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་གསལ་བོ་བྱས་ཤིང་། དེ་ནས་༼གསར་གཏོད་དང་རང་དབང་ཐོག་བྱེད་སྒོ་དང་མཇུག་མཐའི་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་ལས་རིམ་༽བཅས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
ཟབ་འཁྲིད་གནང་མཁན་གཉིས་པ་ནི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་གཞི་རིམ་འོག་མའི་ཤེས་ཡོན་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྟན་འཛིན་བདེ་སྐྱིད་ལགས་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གི་བརྗོད་གཞི་ནི་༼ཕྲུ་གུའི་སྐད་ཆར་ཉན་འཇོག་དང་བཅོས་མིན་གྱི་ཁོར་ཡུག་ནང་བརྩེ་འཇོ་རོལ་འཇུག་རྒྱུའི་གལ་འགངས་སྐོར་༽ཞེས་པ་དེ་ཡིན་པ་དང་།བརྗོད་གཞི་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་ཚོགས་ཞུགས་པ་ཚོར་བཅོས་མིན་གྱི་ཁོར་ཡུག་ཅེས་པའི་གོ་དོན་དང་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པའི་ཁོར་ཡུག་གི་དཔེ་མཚོན་གང་འདྲ་ཞིག་འཇོག་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང་། གཉིས་པ། བྱིས་པའི་ལས་ཀ་རྩེད་མོ་ཞེས་པ་ལྟར་ཆུང་དུས་རྩེད་མོ་བརྩེ་རུ་བཅུག་ན་ལུས་སེམས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པ་དང་བདེ་ཐང་ལ་སྨན་པ། ཉལ་ཐའི་རིགས་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཉུང་བ། མཐོ་སློབ་ལ་འགྲོ་བའི་གོ་སྐབས་ཆེ་བ། ན་གཞོན་དང་དར་མའི་སྐབས་སུ་མི་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་ཡག་པོ་འཛིན་ཐུབ་པ་དང་མཉམ་ལས་ཀྱི་ནུས་བ་ཆེ་བ། སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ལས་གནས་ཡག་པོ་རག་ཐུབ་པའི་གོ་སྐབས་མང་བ། ལོ་ན་རྒས་པའི་སྐབས་སུའང་སྙིང་ནད་དང་སྐྲན་ནད་སོགས་འབྱུང་བའི་སྐབས་ཉུང་བ་སོགས་བྱིས་དུས་རྩེད་མོ་བརྩེས་པའི་ཕན་འབྲས་ནི་ཚེ་གང་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༩ ཉིན་ཉིན་གསུམ་པའི་ཟབ་སྦྱོང་ཐོག་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་དབུ་འཛིན་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་༼ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བྱིས་པར་བྱམས་བརྩེའི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ཐབས་༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྒང་ལ་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་། ཐོག་མར་དགེ་བཤེས་ལགས་ཀྱིས་སྤྱིར་ཆོས་ལུགས་ལ་མ་བརྟེན་པའི་བཟང་སྤྱོད་ངོ་སྤྲོད་མདོ་ཙམ་དང་བྱེ་བྲག་ད་ལྟའི་མི་རྣམས་ལ་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟར་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་སྐོར། གཉིས་པ། མདོ་ལས་ཆོས་གཅིག་ལག་མཐིལ་དུ་ཡོད་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པའོ། དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་མོའོ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ལྟ་བུ་ནི་བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བ་ཡིན་ཚུལ་དང་། བྱམས་བརྩེ་དང་ལྡན་ན་རང་སྟོབས་ཀྱིས་གཞན་ལ་འཚེ་བའི་ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ། གཞན་གྱི་སེམས་ཚོར་དང་གནས་ཚུལ་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཐུབ་པ་སོགས་དང་། གཞན་ཡང་ཕྲུ་གུ་ལ་སློབ་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཁོང་ཚོ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པའི་གོ་སྐབས་སོགས་དང་བསྟུན་ནས་ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་གྱིས་བྱམས་སྐྱོང་བྱེད་པ་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ནས་ཤེས་རིག་གི་གནའ་དེང་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདི་གནའ་དེང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་ཞིག་ལ་ཇི་ལྟར་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་སྐོར་༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གསུངས་བཤད་དང་བྱ་འགུལ་སོགས་སྤེལ། ཐོག་མར་དགེ་རྒན་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་ལྔ་ལ་བགོས་ནས་རང་རང་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་ཁང་ནང་དུ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་མྱོང་བ་གསུམ་རེ་རེའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཅ་དངོས་དང་བྱེད་སྒོ་གང་དག་ཡོད་པ། དེང་རབས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དང་ཅ་དངོས་གང་དག་ཡོད་པ་བགྲོ་གླེང་དང་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ཕྱོགས་སྡོམ་གྱིས་ཚོགས་པ་རེ་རེ་ནས་རང་རང་གི་འཐུས་མིས་སྒྲོག་སྦྱང་བྱེད་དུ་བཅུག བྱེད་སྒོ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གནའ་དེང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་ཤིག་གི་ནང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་གསལ་བོར་ངོ་འཕྲོད་ཆེད་དང་གཅིག གཉིས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་སུ་བཀོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞེས་པའི་སྐབས་དོན་གྱི་གོ་བ་མ་ནོར་བ་ཞིག་ཡོང་བའི་ཆེད་ཡིན་པས། ཁོང་གིས་སྐབས་བབ་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཞེས་པའི་བརྡ་འདིར་འགྲེལ་བཤད་ཟབ་ཅིང་རྒྱས་པ་གནང་།
སླར་ཡང་ཚོགས་ཆུང་རེ་རེ་བྱས་ནས་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་ཁང་དུ་སྲོལ་རྒྱུན་རྐྱང་བ་ཡིན་པའི་བྱེད་སྒོ་དང་ཅ་དངོས་གང་དག་ཡོད་པ། དེང་རབས་རྐྱང་བ་ཡིན་པའི་བྱེད་སྒོ་དང་ཅ་དངོས་གང་དག་ཡོད་པ། གཉིས་ཀའི་ཆ་ཡོད་པའི་བྱེད་སྒོ་དང་ཅ་དངོས་གང་དག་ཡོད་པ་ཐོ་རུ་བཀོད་བཅུག་ནས་རྒྱུ་མཚན་གསུང་དུ་བཅུག དེའི་རྗེས་སུ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ནང་གསེས་ཤེས་ཡོན་གྱི་ངོས་འཛིན་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་གོ་དོན་དང་ཆ་རྐྱེན་གང་དག་གསུངས་ཡོད་པ་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་དང་།
གཉིས་པ། ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སྤྱིར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་ལག་ལེན་ཁྲོད་དཀའ་ངལ་གང་འཕྲད་བཞིན་པ་དཔེ་རུ་དྲངས་ནས། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་ཁྲོད་དཀའ་ངལ་གང་དག་འཕྲད་བཞིན་པའི་སྐོར་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད། གཞན་ཡང་སྤྱིར་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་དེ་ལ་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་དང་སློབ་མ་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདི་ནི་དགེ་རྒན་དབུས་སུ་བཞག་པའི་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་ཡིན་པས་དགེ་རྒན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་དང་ཁྱད་ཆོས། སྒྲིག་ཁྲིམས། སློབ་འཁྲིད་ཐབས་ལམ་དང་བྱེད་སྒོ་སོགས་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ཡོངས་ཀྱི་མཐའ་མའི་གྲུབ་དོན་ནི་ཕྲུ་གུ་ཡར་སྐུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སྤུང་དགོས་པའི་བཀའ་ཟབ་རྒྱས་གནང་། མཐར་མོན་ཊི་སེ་རེ( Montessori )ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་རང་ངོས་ནས་ཅི་ཞིག་ཤེས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་གལ་ཆེན་པོར་གང་མཐོང་བ་རྣམས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་ནས་ཚོགས་ཞུགས་པ་ནང་ཕན་ཚུན་ངོ་སྤྲོད་བྱས་སུ་བཅུག་པ་བརྒྱུད་མོན་ཊི་སེ་རེ་ཤེས་ཡོན་ལམ་སྲོལ་ངོ་སྤྲོད་མདོ་ཙམ་གནང་།
དེར་རྗེས་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་བསྟན་འཛིན་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདི་ལག་ལྟར་བྱས་པའི་ཕན་འབྲས།༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྟེང་གསུང་བཤད་དང་བྱ་འགུལ་སོགས་སྤེལ། ཁོང་གིས་ཐོག་མར་དགེ་རྒན་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་ཆ་བགོས་ཀྱིས་༼བྱ་བ་གང་ཞིག་མི་གཞན་དང་གྲོས་བསྡུར་གྱིས་སྒྲུབ་ན་ལེགས་སམ། ཡང་ན་རང་ཉིད་གཅིག་བུས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ན་དགའ་༽ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་འོག་བགྲོ་གླེང་བྱས་སུ་བཅུག་པ་དང་ཚོགས་ཆུང་རེ་རེ་ནས་འཐུས་མི་རེས་ཚོགས་པ་དེའི་ཚབ་བྱས་སྟེ་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ནང་དགོངས་ཚུལ་གང་བྱུང་བ་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དུ་བཅུག བྱ་འགུལ་འདི་ལ་མཐའ་སྡོམ་གྱི་ཚུལ་དུ་ཁོང་གིས་ཁྱེད་ཚོའི་བརྒྱ་ཆ་མང་ཆེ་བས་མཉམ་ལས་ཀྱི་ནུས་པར་གདེང་འཇོག་བྱས་ཟིན་པ་ལྟར། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདི་ཉིད་བརྒྱ་ཁ་ཆིག་གཅོད་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། ཤེས་ལྡན་པ་དང་མཁས་དབང་མང་པོ་ཞིག་གིས་དུས་ཡུན་རིང་པོར་བགྲོ་གླེང་དང་དགོངས་ཚུལ་བསྡུ་རུབ། བསྐྱར་ཞིབ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྱས་མཐར་གཏན་ལ་འཕབ་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་གསུངས། གནའ་དེང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་དགེ་རྒན་དག་གི་གལ་ཆེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་བཅུ་གང་དག་ཡིན་པ་ཚོགས་ཆུང་ཆ་བགོས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་སུ་བཅུག་པ་དང་། མཐར་ཁྱད་ཆོས་བཅུ་དེ་དག་ལས་གལ་ཆེ་བ་གང་དག་ཡིན་པ་འདེམས་སུ་བཅུག་ནས་ཉུང་འཕྲི་བྱས་པའི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་དགེ་རྒན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་གང་ཡིན་པ་ཟུར་དུ་བཏོན་པ་སོགས་བྱས། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཕན་ནུས་གང་བྱུང་བའི་ཐད་ལ་སླར་ཡང་དགེ་རྒན་རྣམས་ཚོགས་ཆུང་ཆ་བགོས་ཀྱིས་བསམ་འཆར་བསྡུ་རུབ་དང་དེའི་སྟེང་ལ་དགོངས་ཚུལ་གསུང་དུ་བཅུག་པ་སོགས་ཉིན་གསུམ་གྱི་ཟབ་སྦྱོང་དེ་ཕན་འབྲས་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། མཐར་ཟབ་སྦྱོང་ལ་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཚོར་ཤེས་རིག་གནའ་དེངས་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་ཕྱག་ཁྱེར་གནང་རྗེས་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའི་གཏམ་བཤད་དང་འབྲེལ་ད་ཐེངས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་འདི་རྒྱལ་ཁའི་ངང་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།།